Fulltrúalýðræðið byggir á þeirri forsendu að hægt sé að treysta því að vel sé farið með völdin. Almenningur þarf að geta tekið upplýstar ákvarðanir og veitt kjörnum fulltrúum nauðsynlegt aðhald. Með því að auka gagnsæi eflum við bæði skilvirkni og traust til stjórnsýslunnar. Vantraust, hvort sem það er verðskuldað eða ekki, dregur nefnilega í sjálfu sér úr möguleikum til að ná árangri.
Þess vegna er eitt helsta baráttumál okkar Pírata að auka gagnsæi í stjórnsýslunni.
Á þessu kjörtímabili höfum við unnið ötullega að því markmiði í Kópavogi með góðum árangri. Á næstu vikum er ráðgert að almenningur geti nálgast upplýsingar um laun og aðrar greiðslur til kjörinna fulltrúa á skýran og aðgengilegan hátt á vef bæjarins. Jafnframt er unnið að útfærslu birtingu fylgigagna með öllum fundargerðum bæjarstjórnar og fastanefnda, en með þeirri aðgerð tryggjum við aðgengi almennings að þeim upplýsingum sem ákvarðanir bæjaryfirvalda byggja á.
Um þessar mundir vinnur bæjarstjórn Kópavogs að því löngu tímabæra verkefni að setja reglur um hagsmunaskráningu kjörinna fulltrúa, en fram að þessu hafa engar slíkar verið til staðar hér.
Trúverðugleiki og traust almennings byggir á því að fólk geti trúað því að kjörnir fulltrúar misnoti ekki aðstöðu sína. Við höfum aðgang að opinberum gæðum umfram aðra borgara og getum því verið í aðstöðu til að nýta þau í eigin þágu, tengdra aðila eða til að þjóna öðrum sérhagsmunum.
Almennt er það á ábyrgð kjörinna fulltrúa sjálfra að meta hvort hagsmunatengsl þeirra séu þess eðlis að nauðsynlegt sé til dæmis að segja sig frá meðferð mála. Eins og dæmin hafa sýnt okkur er þó sterk tilhneiging til þess að gera lítið úr eigin tengslum og oft treystir fólk sér til að fjalla á hlutlausan hátt um mál þrátt fyrir að mikilvæg tengsl við málsaðila séu til staðar. En það er ásýndin sem skiptir öllu máli þegar um mögulega hagsmunaárekstra er að ræða. Spurningin getur því ekki verið sú hversu vel einstaklingurinn treystir sjálfum sér, heldur hvernig tengslin blasa við öðrum.
Við höfum séð svart á hvítu hvernig gagnsæi getur bæði sparað háar fjárhæðir hjá hinu opinbera og aukið skilvirkni. Þannig drógust greiðslur til þingmanna vegna aksturs verulega saman eftir að ákveðið var að birta þær á vef Alþingis í kjölfar þess að Björn Leví Gunnarsson, þingmaður Pírata, vakti athygli á þeim. Í fyrra námu greiðslur til þingmanna vegna notkunar eigin bifreiðar aðeins 14 prósent af því sem þær gerðu árið 2017. Þá hefur mæting þingmanna á nefndarfundi batnað stórlega eftir að Björn Leví hóf að fylgjast með og halda utan um hana – að meðaltali skrópa þingmenn núna helmingi minna en áður!
Árangurinn af gagnsæi er ótvíræður. Þess vegna þreytast Píratar ekki á að vinna að umbótum þess á öllum vígstöðvum!
