Göngutúr með Birni Thoroddsen, gítarleikara, um Kársnesið

„Það sem heillar mig hvað mest við Kársnesið er veðurfarið, hér virðist vera alltaf betra veður en annars staðar, ég kann enga skýringu af hverju það er,“ segir Björn Thoroddsen, gítarleikari, sem búið hefur á Sæbólsbraut á Kársnesinu með konu sinni, Elínu Margréti Erlingsdóttur, síðustu sjö ár. „Svo er sagan hér við hvert fótmál og ég er alltaf að uppgötva nýja staði sem ég hafði ekki hugmynd um áður.“

Við reimum á okkur labbiskóna og röltum með Birni um Kársnesið sem hann segir veita sér daglegan innblástur. Hverjir eru uppáhalds staðirnir hans?

„Ég á marga uppáhalds staði á Kársnesi. Ég hleyp tíu kílómetra á hverjum degi, sem er heilög stund fyrir mig. Þá fer ég hring í kringum Kársnesið, meðfram allri strandlengjunni og alveg að Digranesi þar sem ég sný við. Þetta er mín slökun og þarna leysi ég oftast málin í huganum. Á leiðinni sé ég Kársnesið; fólkið, náttúruna og sögulega staði sem fleiri mættu gefa gaum,“ segir Björn. „Göngu- og hjólastígurinn í Kársnesinu er algjörlega geggjaður sem ég kann mjög vel að meta.“

Þvottahús fyrir herinn og vélbyssuhreiður
Við göngum út Sæbólsbraut og á leiðinni segir Björn að þau hjónin höfðu lengi langað að búa á Kársnesinu enda býr bróðir hans í hverfinu. Þau duttu á rétta húsið á Sæbólsbrautinn og þar líði þeim vel. Oft fái þau hjónin erlenda gesti í heimsókn sem telji hverfið meðal þeirra sérstökustu sem þeir hafa séð.

„Þetta er ótrúlega fjölbreytt hverfi og það þarf stundum útlendinga til að minna mann á hvað við höfum hér beint fyrir framan fæturnar. Hér er einstök fjara, gönguleið og svo ekki sé talað um mjög svo fjölbreyttan byggingastíl. En nú langar mig að sýna Helgubraut 8. Þetta er stórmerkilegt hús í sögu Kópavogs sem var áður þvottahús fyrir herinn sem hafði hér bækistöð á hernámsárunum. Strompurinn er ennþá sá sami og þarna voru hermannabúningarnir þvegnir. Við eigum að varðveita sögu sem þessa,“ segir Björn og er lagður af stað á næsta stað.

„Hérna stutt frá, beint fyrir neðan gamla Nesti er vélbyssuhreiður,“ bætir hann hróðugur við og segir að það hljóti að vera flugvélaflök á botni Fossvogs frá stríðsárunum.

„Ég held að fáir hafi tekið eftir flugbátahöfninni hér aðeins utar á Kársnesinu, nálægt þar sem siglingaklúbburinn Ýmir hefur aðstöðu. Þetta er steypt aðstaða fyrir flugbáta sem gaman er að varðveita,“ segir Björn.

Við göngum í átt að flugbátahöfninni og á leiðinni segist Björn hafa nóg fyrir stafni.

„Ég er alltaf að glamra á gítarinn og stjórna tónlistarhátíðum út um allan heim. Fyrir nokkrum árum ákvað ég þetta, að taka stökkið og treysta algjörlega á sjálfan mig. Ég er bara einn á sviðinu og kalla til mín aðra gítarleikara. Þetta hefur gengið alveg ótrúlega vel og vonum framar. Næst hjá mér eru tónlistarhátíðir í lok mars í Winnipeg og Medicine Hat í Kanada og í Denver í Bandaríkjunum.  Það finnst mörgum það merkilegt að Íslendingur sé að stjórna svona hátíð í sjálfu gítarlandinu, Bandaríkjunum, en mér er alls staðar mjög vel tekið. Þetta er sams konar sýning og ég byrjaði með í  Kópavogi á sínum tíma. Það má því segja að djass- og blúshátíð Kópavogs, sem haldin er á haustin í Salnum, sé komin í útrás,“ segir Björn og staðnæmist fyrir framan hús á Sæbólsbraut.

Menningarverðmæti

„Hér var Gaui skó, skósmiður, og í þessu húsi bjó Þórður í Sæbóli, sem var eini hreppstjóri Kópavogs. Það á nú að selja þetta hús, eða rífa, sem er algjör synd því þetta hús er saga Kópavogs. Hér voru frumkvöðlarnir sem byggðu þennan bæ. En húsin eru komin til ára sinna og eru mörg hver illa farin. Þau eru samt menningarverðmæti,“ segir Björn og við leitum að staðnum þar sem gamla Byko var áður til húsa, en finnum ekki.

Á leiðinni út að húsi Finnboga Rúts Valdimarssonar, að Marbakka, rifjar Björn upp ferilinn. Af hverju byrjaði hann að spila á gítar og hverjir voru helstu áhrifavaldar hans?

„Ég man þetta eins og í gær. Ég var úti að leika mér í fótbolta, tíu ára gamall, og kom inn klukkan sex. Þá var í sjónvarpinu þáttur um íslenskar hljómsveitir. Óðmenn voru að spila. Ég lagði frá mér boltann og hef varla tekið hann upp aftur. Ég ákvað á staðnum að verða gítarleikari þegar ég yrði stór. Þeir voru stórkostlegir! Ég hafði aldrei heyrt annað eins. Þeir gjörsamlega náðu mér. Jóhann G, Finnur Torfi og Óli Garðars. Ég fór að læra klassískan gítarleik og þegar ég varð eldri varð ég sá fyrsti á Íslandi til að læra rafmagnsgítarleik í Los Angeles. Þar dvaldi ég í eitt ár og hitti menn eins og Eddie Van Halen og fleiri kappa. Það var stórkostlegur tími. En ef þú spyrð um áhrifavalda þá leit ég alltaf upp til þeirra sem eldri voru. Manna eins og Óla Gauk, Jón Pál Bjarnason, Örn Ármannsson og Edwin Kaaber. Síðar urðu það Bjöggi Gísla og Þórður Árna. Óðmenn voru á sínum tíma að spila Cream, en ég bara vissi það ekki þá. Bítlarnir, Cream, Hendrix, Rokk, Djass, Blús, það væri of langt mál að telja upp alla áhrifavaldana. En það er gaman að segja frá því að tveimur árum áður en Jóhann G lést þá fékk ég hann á djass- og blúshátíð í Salnum til að spila gamla Óðmanna prógrammið sem ég heyrði fyrst í sjónvarpinu tíu ára. Það var ógleymanleg stund.“

Við göngum sem leið liggur meðfram Marbakkabraut og Björn nemur staðar við húsið sem Finnbogi Rútur Valdimarsson reisti.

„Þetta hefur verið glæsihöll á sínum tíma. Þá var enginn göngustígur hér fyrir neðan og húsið hefur staðið alveg við sjávarsíðuna. Síðan hefur verið byggt við það. Þetta er eitt af þeim húsum sem okkur ber að varðveita.“  Við nálgumst flugbátahöfnina og Björn nefnir hvað djass- og blúshátíðin sé jákvæð fyrir Kópavog.

„Í gegnum djass- og blúshátíðina erum við að tengja saman þessar frábæru stofnanir sem við eigum. Tónlistarsafnið, Tónlistarskólann, Salinn og einnig Tónheima, sem er einkarekinn tónlistarskóli í Bæjarlind. Það er líka mjög gott samstarf við Molann þar sem ungt hæfileikafólk fær að koma fram og spreyta sig. Þar hafa komið fram gítarleikarar eins og Björgvin Björgvinsson sem á framtíðina fyrir sér og söngvarar eins og Dagur Sigurðsson sem sigraði í söngkeppni menntaskólanna. Ég tel mig eiga pínulítið í þessum strákum og vona innilega að þeir haldi áfram á sömu braut. Það er gott að búa í Kópavoginum, sérstaklega á Kársnesinu þar sem listir, menning, náttúran og sagan fær virkilega að njóta sín,“ segir Björn Thoroddsen, gítarleikari og Kársnesingur.

Viðtal: Auðun Georg Ólafsson